Ngày 24/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Cán bộ, công chức năm 2025 (Luật số 80/2025/QH15), thay thế cho Luật Cán bộ, công chức năm 2008 (được sửa đổi, bổ sung năm 2019). Luật gồm 7 chương, 45 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025 (riêng một số quy định về đánh giá công chức được thực hiện từ ngày 01/01/2026). Luật mới có nhiều điểm mới quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, đặc biệt trong bối cảnh tinh gọn bộ máy và chuyển đổi số trong hoạt động công vụ.
Bổ sung nguyên tắc tuyển dụng công chức theo vị trí việc làm: Tại khoản 2 Điều 1 quy định rõ: Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng vào vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng, Nhà nước, MTTQVN, các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp xã…
Nguyên tắc tuyển dụng công chức bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, cạnh tranh, bình đẳng và đúng pháp luật. Người được tuyển dụng phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển. Đây là điểm mới trong tuyển dụng công chức nhằm khắc phục tình trạng tuyển dụng hình thức, thiếu gắn kết giữa năng lực người dự tuyển với vị trí việc làm cần tuyển.
Ngoài ra, không còn quy định riêng biệt về “cán bộ cấp xã” hay “công chức cấp xã” như Luật Cán bộ, công chức năm 2008. Cán bộ, công chức cấp xã được xác định là một bộ phận của đội ngũ cán bộ, công chức chung, theo nguyên tắc quản lý thống nhất, không phân biệt.
Trao quyền quyết định cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ cho các cơ quan và địa phương: Tại Điều 4 quy định, căn cứ vào khung cơ chế, chính sách thu hút, trọng dụng và đãi ngộ đối với nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ do Chính phủ quy định, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương hoặc HĐND cấp tỉnh có quyền quyết định chính sách đối với nguồn nhân lực chất lượng cao và người có tài năng trong hoạt động công vụ.
Chính sách này là bước cụ thể hóa chủ trương đổi mới công tác cán bộ, tạo đột phá trong thu hút nhân lực trình độ cao vào khu vực công. Điều này giúp các đơn vị chủ động xây dựng chính sách đặc thù cho phù hợp điều kiện, nhu cầu thực tế và định hướng phát triển của địa phương hoặc của ngành mình.
Cơ quan Nhà nước được quyết định ký hợp đồng với nguồn lực chuyên môn bên ngoài để thực hiện nhiệm vụ: Tại Điều 21 cho phép các cơ quan, tổ chức, đơn vị ký hợp đồng trực tiếp với chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, hoặc nhân lực chất lượng cao để thực hiện một số nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ hoặc chức danh lãnh đạo, quản lý. Đây là giải pháp kết hợp khung pháp lý rõ ràng – linh hoạt – có kiểm soát ngân sách, phù hợp với chiến lược "thu hút và trọng dụng nhân tài".
Thay đổi quy định về xếp loại ngạch công chức: Luật mới không còn áp dụng cách xếp loại ngạch như trước đây. Thay vào đó, công chức được xếp ngạch theo yêu cầu của vị trí việc làm mà họ đảm nhiệm (khoản 1 Điều 24). Điều này nhằm gắn vị trí việc làm với năng lực thực tiễn, tạo sự linh hoạt, thúc đẩy đổi mới trong quản lý, sử dụng công chức.
Phân loại vị trí việc làm: (a) Vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý; (b) Vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ; (c) Vị trí việc làm hỗ trợ, phục vụ.
Ngạch công chức xếp theo thứ bậc về chuyên môn, nghiệp vụ, bao gồm: (a) Chuyên gia cao cấp; (b) Chuyên viên cao cấp và tương đương; (c) Chuyên viên chính và tương đương; (d) Chuyên viên và tương đương; (đ) Cán sự và tương đương; (e) Nhân viên.
Việc xếp ngạch công chức phải đảm bảo phù hợp với tỷ lệ công chức cần bố trí theo từng vị trí việc làm trong cơ quan sử dụng công chức theo quy định của Chính phủ.
Bổ sung quy định về đánh giá công chức gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ: Tại Mục 3, Chương IV quy định, việc đánh giá công chức phải căn cứ vào kết quả thực hiện nhiệm vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức và tác phong công vụ. Công chức lãnh đạo, quản lý còn được đánh giá theo kết quả hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc lĩnh vực được giao lãnh đạo, quản lý, phụ trách…
“Ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong theo dõi, đánh giá, xếp loại chất lượng công chức”: Đây là một trong những nguyên tắc thực hiện đánh giá công chức thể hiện rõ xu hướng đổi mới trong quản lý công vụ hiện nay, góp phần xây dựng chủ trương của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia, xây dựng chính phủ số, nền hành chính hiện đại, công khai - minh bạch.
Kết quả đánh giá là căn cứ quan trọng trong sử dụng, bổ nhiệm, quy hoạch, khen thưởng, kỷ luật công chức.
Quy định này được thực hiện từ ngày 01/01/2026.
Luật Cán bộ, công chức năm 2025 là bước tiến quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ năng lực, phẩm chất, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, góp phần xây dựng nền công vụ liêm chính, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả./.
